Czy poprawne jest zdanie Republika Białoruś ogłosiła niezależność, czy Republika Białorusi ogłosiła niezależność?
Algorytm postępowania w tego typu sytuacjach jest prosty: zajrzyjmy do Słownika nazw własnych Jana Grzeni (Warszawa 2003). Początek hasła Białoruś wygląda następująco:
Białoruś « państwo w Europie » D. ~rusi, oficj. Republika Białorusi a. Republika Białoruś
Czyli oba zdania cytowane w pytaniu są jak najbardziej poprawne. Uzus, czyli zwyczaj językowy, pokazuje, że autorzy tekstów sięgają i po jedną, i po drugą formę. Nawet najbardziej oficjalne z oficjalnych źródeł nie są w tej kwestii spójne: w Dzienniku Ustaw używa się formy Republika Białorusi (por. Narodowy Korpus Języka Polskiego), na stronie internetowej białoruskiej ambasady w Polsce wszędzie widnieje natomiast nazwa Republika Białoruś. Gdy więc będziemy się starać o wizę, we wniosku wizowym pojawi się Republika Białoruś.
Tę formę preferują też najwyraźniej redaktorzy tekstów publicystycznych – Korpus podaje przykłady tekstów z „Polityki” czy „Gazety Wyborczej”, w których ona występuje. Używajmy zatem swobodnie obu nazw – pod dwoma wszakże warunkami:
- Należy pamiętać o tym, by w ramach jednego tekstu (jednej pracy dyplomowej / książki / artykułu) konsekwentnie występował tylko jeden z wariantów nazwy – dzięki temu uniknie się chaosu.
- Trzeba zadbać o odpowiednią odmianę wybranej formy – ta kwestia zasługuje na kilka zdań komentarza, więc…
Jak odmieniać nazwy Republika Białorusi i Republika Białoruś?
Przy odmianie – niezależnie od stosowanego wariantu nazwy – wystarczy mieć na uwadze to, że w kolejnych przypadkach gramatycznych zmienia się tylko pierwszy człon – Republika. Drugi zaś zachowuje konsekwentnie formę albo z dopełniacza (w przypadku wariantu Republika Białorusi), albo mianownika (w przypadku wariantu Republika Białoruś).
Udajemy się więc do Republiki Białorusi lub Republiki Białoruś, rozmawiamy o Republice Białorusi lub Republice Białoruś, nawiązujemy kontakty handlowe z Republiką Białorusi lub Republiką Białoruś itd., jak w następujących przykładach z Korpusu:
- (…) Departament Nadzoru Ubezpieczeniowego Ministerstwa Finansów Białorusi, który został powołany na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów Republiki Białoruś z 31 października 2002 r. („Gazeta Ubezpieczeniowa”),
- – Chłopiec wróci na Białoruś – stanowczo mówi Rusłan Jesien, konsul generalny Republiki Białorusi w Gdańsku („Dziennik Bałtycki”).
Jak widać, oficjalna nazwa Białorusi „zachowuje się” w polszczyźnie nieco inaczej niż pozostałe nazwy z członem Republika. Mamy bowiem Republikę Zielonego Przylądka (nie: Republikę Zielony Przylądek) czy Republikę Południowej Afryki (nie: Republikę Południowa Afryka) – dominuje więc model z dopełniaczem. (Choć już Republika Kongo/Konga byłaby całkiem ciekawym tematem na osobny tekst…)
Ale jak obywatel tej samej republiki musze powiedziec, ze na Bialorusi wykorzystuja tylko tak – Republika Bialorus, i zmienia się tylko pierwszy człon – Republika.
Dziękuję za opinię. Być może w języku białoruskim obowiązuje inna składnia, ale to nie znaczy, że taka też ma funkcjonować w polszczyźnie. Każdy język rządzi się swoimi prawami i w polszczyźnie dozwolone są obydwie formy, a więc możemy używać także tej z dopełniaczem: Republika Białorusi.
Jest jedna forma tylko prawidłowa: „Republika Białoruś” albo ” w Republice Białoruś” albo „do Republiki Białoruś”. I tylko tak.
Szanowny Panie, nie, wcale tak nie jest. Tak jak informujemy w tekście, wedle obecnych rozstrzygnięć językoznawców poprawne są obydwie formy. Jeśli uważa Pan inaczej, proszę o popieranie swoich wypowiedzi uznanymi źródłami poprawnościowymi.
Republika Białoruś to oficjalna nazwa zawarta w traktacie dwustronnym
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19931180527
Poprawne: Republika Białorusi – Źródło:
Nazwy państw, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski, GUGiK.
http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/nazwy_panstw.pdf
… to źródło nie jest wiarygodne dla mnie. Stare i niepoprawne. Jest Państwo Białoruś, więc powinno prawidłowo się wymawiać i pisać w Republice Białoruś, a nie w Republice Białorusi. Republika Białorusi – to forma i brzydka i nieprawidłowa. To tak jak brzmi nazwa „Związek Polaków na Białorusi” czyli na Republice, a nie w Republice Białoruś. Białoruś jest państwo odrębnym, a nie związkowym, jak to Polacy przywykli to państwo wymieniać i traktować. ROSJA JESZCZE GORZEJ MÓWIĄ i PISZĄ – „BIAŁORUSSIJA” (БЕЛОРУССКИЯб -РУССИЯ от РОССИИ). Tak uważam i będę uważał i wszystkich poprawiał. Dziękuję.
… właśnie!
Rosjanie zaś nieprawidłowo nazywają niezależną Republikę Białoruś – БЕЛОРУССИЯ, ja zaś od lat walczę z nimi, aby prawidłowo nazywali to państwo BIAŁORUŚ czyli БЕЛАРУСЬ или Республика БЕЛАРУСЬ!!
Uważam, jednak, że zdanie”
„…Polacy … na Białorusi zasługują na … Republiki Białorusi na podstawie Umowy między Rządem Republiki Białorusi a…”
powinno wyglądać prawidłowo tak:
„…Polacy mieszkający w (a nie „na”, ponieważ istnieje Państwo Białoruś) Republice Białoruś (a nie „Białorusi”) zasługują na mecenat Republiki Białoruś (a nie …”Białorusi”) na podstawie Umowy między Rządem Republiki Białoruś a … (nie zaś „…Białorusi”)…
Ale skąd pochodzi cytowane zdanie? Nie pojawia się ono w tekście.