Pytanie czytelnika
Dlaczego gdy zapisujemy nick zawodnika sportowego wraz z jego imieniem i nazwiskiem, stosujemy cudzysłów, natomiast kiedy nick występuje samodzielnie, zapisuje się go bez cudzysłowu?
Oto przykład:
Poprawnie: Wiktor „TaZ” Wojtas to zawodnik drużyny Aristocracy. TaZ w swoim życiu…
Niepoprawnie: Wiktor „TaZ” Wojtas to zawodnik drużyny Aristocracy. „TaZ” w swoim życiu…
Odpowiedź redaktora
Zacznijmy od uściślenia terminologicznego: nick to według słowników „pseudonim używany w Internecie”, dlatego w wypadku sportowca, który posługuje się taką dodatkową nazwą także poza Internetem, lepiej byłoby użyć szerszego pojęcia – pseudonim. Pseudonim to ‘imię, nazwisko lub inna nazwa, których ktoś używa, aby ukryć swoje prawdziwe imię lub nazwisko’. Należy go odróżnić od przydomka, czyli ‘nadanej komuś dodatkowej nazwy, charakterystycznej dla danej osoby’ (pseudonim jest nadawany przez samego nosiciela, a przydomek – przez inne osoby).
Pisownia pseudonimów w połączeniu z nazwiskami
O tym, jak zapisywać pseudonimy, możemy przeczytać w Wielkim słowniku ortograficznym PWN:
- pisze się je wielką literą (przepis [61]);
- w połączeniu pseudonimu z nazwiskiem używa się łącznika (przepis [49]), przy czym zasada ta dotyczy przede wszystkim połączeń utrwalonych, kiedy to pseudonim najczęściej występuje z nazwiskiem i w świadomości społecznej staje się jego pierwszym członem, np. Boy-Żeleński (Boy to pseudonim Tadeusza Żeleńskiego), Śmigły-Rydz (Śmigły to pseudonim Edwarda Rydza). W wypadku mniej ustabilizowanych połączeń pseudonimu z nazwiskiem rzeczywiście użyjemy cudzysłowu, który jest znakiem pewnego dystansu – wskazuje, że pseudonim nie jest oficjalną częścią miana danej osoby.
Napiszemy więc: Wiktor „TaZ” Wojtas lub – rzadziej – Wiktor Wojtas „TaZ”.
Zamiast używać cudzysłowu, można też wprost zaznaczyć, że dany człon nazwy jest pseudonimem – używając skrótu pseud. lub ps., np. Wiktor Wojtas, pseud. TaZ.
Pisownia pseudonimów używanych samodzielnie
Gdy wprowadzimy do tekstu czyjś pseudonim, w dalszej części wypowiedzi posługujemy się najczęściej już tylko nim – bez połączenia z nazwiskiem. Zwykle taki przywołany w dalszym tekście pseudonim (lub przydomek) jest zapisywany bez cudzysłowu, co można tłumaczyć następująco: skoro już raz zaznaczyliśmy, że dany człon nie wchodzi do oficjalnej nazwy danej osoby, nie jest konieczne ponowne tego podkreślanie.
Trzeba jednak wyraźnie powiedzieć, że rezygnacja z cudzysłowu w dalszej części tekstu nie jest obowiązkowa; poprawne interpunkcyjnie są więc oba przykłady podane w pytaniu – także ten uznany przez osobę pytającą za błędny:
- Wiktor „TaZ” Wojtas to zawodnik drużyny Aristocracy. TaZ w swoim życiu…
- Wiktor „TaZ” Wojtas to zawodnik drużyny Aristocracy. „TaZ” w swoim życiu…
Rezygnację z cudzysłowu w zapisie pseudonimów obserwujemy szczególnie często w wypadku pseudonimów pełniących funkcję imion (zbudowanych, brzmiących i odmieniających się jak imiona), np. Doda.
Po więcej informacji o zapisie pseudonimów i przydomków odsyłamy do książki Adama Wolańskiego Edycja tekstów. Praktyczny poradnik (Warszawa 2008, s. 88).
Dodaj komentarz